Cornelis Pietersz VROEGH ¹

  Gegevens:

• Transport, 19 mei 1696. ² :Arien Teunisz. van Ooijen, transporteert aan Cornelis Pietersz. Vroegh het benedenste verstrek van een huis te Herwijnen op het Kerkeneind, waarvan het bovenste vertrek toebehoorde aan Abram Ploos, met 3½ voet nieuwe inhaeg, waarvan de andere helft toebehoorde aan Willem Verploegh. Een deel van de kooppenningen werd door Cornelis Vroeg voldaan, de resterende 100 gulden zou in vier termijnen worden terugbetaald.

• Hij was in 1725 betrokken bij een rechtszaak betreffende Rechtszaak. ³ In 1725 werd Cornelis Vroegh voor het Hof van Gelderland aangeklaagd door Pieter Boellaard, schepen in de bank van Tuil, vanwege 'krencking van sijne eer, goede naam en faam, reelijk en verbalijk of met werckenden woorden, door den gedaagde soude wesen aangedaan'. Pieter Boellaard eiste, dat Cornelis Vroegh 'voor desen Gerigte in de vierschare blootshoofts met gevouwe handen en geboge knien, verklarende die injurieuse dreijgementen en woorden Hem van herten leert te wesen, biddende aan eysch r om vergiffenis erkennende Hem voor een eerlijk man'. Verder diende Cornelis Vroegh 1000 gulden te betalen aan de eiser Pieter Boellaard ten behoeve van de armen en de kosten van het proces. Cornelis Vroegh werd wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken. Aanleiding tot de verwikkelingen zal zijn geweest dat in de maand april van het jaar 1723 de dochter van Cornelis Vroegh, Flora Vroegh, dan woonachtig te 's-Gravenhage, beviel van een dochter. Voor Cornelis van Dansuoo, openbaar notaris in 's-Gravenhage, gaf zij te kennen dat daar van vader 'soude sijn d'Heer Pieter Boellaerdt'. Deze Pieter Boellaard (1683-1751), heer van Tuil, was sinds 21 september 1719 weduwnaar van Dorothea Beatrix van der Pijl. De verwikkelingen begonnen op 12 januari 1725 met Teunis en Pieter Cornelisz. Vroegh, zoons van Cornelis Vroegh. Teunis Vroegh had 's avonds op 12 januari 1725 voor het huis onder de vensters van de kelderkamer van Pieter Boellaardgeschoten. Na onderzoek van Pieter Boellaard over dit schieten zou Pieter Vroegh, met een 'blootmes' in de hand hem hebben toegeroepen: 'Mordieu of dedonder, dat hebbe ick gedaan, wat wilt gij daar van hebben, sta vast'. Op 15 april 1725 zou Cornelis Vroegh 'sijnen groten rouwen hont' op Pieter Boellaard hebben afgestuurd toen deze met 'sijn chaise tot Herwijnen van den dijck op sijnen dam aan sijn huijs reed'. De hond zou ook inderdaad zijn toegeschoten en hebben geblaft. Vervolgens zou
Cornelis Vroegh met 'sijn hooft voor, en achterover geknickt en gewenckt' hebben naar Pieter Boellaard toen deze van 'sijn chaise weder op den dijck quam', waarop Pieter Boellaard van 'sijne chese' naar Cornelis Vroegh toeging en hem vroeg: 'waarom wenkt gij mij, wat wilt gij mij hebben', waarop Vroegh weer antwoordde: 'als ik wencken wel, soo sal ik een eerlijk man wenken'. Boellaard vervolgde met: 'ben ik dan geen eerlijk man', waarop Vroegh weer antwoordde: 'siet gij eens in de spiegel, wat man gij dan sien sult'. Getuige van dit voorval was Teuntje van de Graaf, huisvrouw van Lodewijk van der Meijden. Haar getuigenis was krachteloos daar zij een vrouw was en omdat vele andere getuigen (Willem Jooste de Cocq, Catelijn Gijsberts, Lijsbet Willemse Rietvelt, Dirckje Janse Bergacker) op de dijk tot Herwijnen Boellaard met sijn chese wel naar huis hebben zien rijden en bovendien de hond van Vroegh op de chese zien aankomen en blaffen, echter niemand kon getuigen dat Vroegh zijn hond opgehitst of met zijn hoofd geknikt en gewenkt zou hebben. Een week later op 22 april 1725 zou Cornelis Vroegh te Herwijnen in de herberg van Maarten van Wagtendonck, tegenover het huis van Boellaard, in tegenwoordigheid van 6 andere bezoekers hierover hebben verteld, en daarop roem gedragen zodanig dat enigen daarover verwonderd zouden gezegd hebben 'hoe derft Cornelis Vroegh dat seggen het was beter dat hij sij mont toe hielt'. De aanwezigen Cornelis van Diest, Lodewijk van der Meijden en Maarten van Wachtendonck hadden gehoord wat Cornelis Vroegh tegen Dirck van Hattum in de herberg zei: 'als ik wencken wel, soo sal, etc.', Dirck van Hattumbevestigde dit. Arien Artse Fockert had enkel gehoord: 'siet gij eens in de spiegel, wat man gij dan sien sult'. Isack, de knecht van Martinus van Zaltbommel, had niets gehoord. De vrouw van Vroegh zou gezegd en bekend hebben, dat haar man de hond tegen Boellaard had opgehitst. Deze getuigenis was krachteloos, omdat Vroegh dit ontkende. Pieter Boellaard probeerde Cornelis Vroegh als een slecht mens af te schilderen. Zo had hij een getuige, een zekere Willem Rietveld, die verklaarde dat hij 'in gemelte jaeren ten huijse van voors: gesien heeft dat Cornelis Vroegh, meester metselaar wonende op deselve rije dight bij gemelte huijs van voorn Van der Peijl van aghteren en mede aen voors kil uijt komende met sijn schuijtje meenig malen is gevaeren over gemelte kil aen voors: griendingh en daer uijt gehaelt veel hout zoo van willigen als anders, en hij Vroegh voornt het selve hout op sijn dam aghter sijn huijs voors gelost, aldaer geklooft en tot branthout gehackt heeft, en in sijn huijs gebraght.

• Zijn testament werd op 2 november 1732 ingeschreven. ⁴ Testament van Cornelis Pietersz. Vroegh, gesont naer den lichaeme ende sijn huijsvrouw Handerske Teunis van Herweijnen, sieck te bedde leggende, dogh haer verstand en memorie ten vollen magtigh. Wederzijds benoemden zij elkaar tot erfgenaam in hun gehele nalatenschap onder de restrictie dat het huis waar zij in wonen en het gene wat zich daar in bevind nooit mag vervallen of worden verkocht door de langstlevende. De drie nagelaten kinderen van hun overleden zoon Pieter Cornelisz. Vroegh zullen indien zij mondig zijn 10 gld. uit de boedel genieten

Cornelis trouwde met Hendersken Teunissen VAN HERWIJNEN, dochter van Teunis Cornelisz VAN HERWIJNEN en Peterken ROELOFS. (Hendersken Teunissen VAN HERWIJNEN werd gedoopt op 16 februari 1668 in Herwijnen en overleed na 2 november 1732.)